W Ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych z dnia 4 lutego 1994 roku przepisy dotyczące ochrony autorskich praw majątkowych zostały zamieszczone w rozdziale IX „Ochrona autorskich praw majątkowych”. Rozdział ten składa się z 2 artykułów: art. 79 i art. 80 (który jest artykułem zawierającym przepisy o charakterze proceduralnym). Środki ochrony autorskich praw majątkowych zostały wymienione w art. 79 tejże ustawy.
Na samym początku spróbujmy odpowiedzieć sobie na pytanie komu przysługują środki ochrony autorskich praw majątkowych?
Na podstawie tekstu ustawy można stwierdzić, że „uprawnionemu, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone”, czyli każdemu komu autorskie prawa majątkowe przysługują – może to być więc nie tylko autor, ale także jego spadkobiercy, czy też nabywca praw autorskich.
Jeśli już jesteśmy uprawnionym którego prawa autorskie zostały naruszone, artykuł 79. zawiera katalog roszczeń, które nam przysługują względem osoby, która nasze prawa naruszyła. Są to ( w kolejności) roszczenia o:
1) zaniechanie naruszania, czyli o zaprzestanie określonych działań, które stanowią ingerencję w nasz monopol jako podmiotu uprawnionego
2) usunięcie skutków naruszenia, czyli o usunięcie skutków ww. działań
3) naprawienie wyrządzonej szkody, które może nastąpić na zasadach ogólnych (art. 361, 362, 363, a także art. 415 i nast. kodeksu cywilnego) albo „poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej dwukrotności, a w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawnionego zgody na korzystanie z utworu;” (fragment objęty cytatem został „uznany wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z dnia 23 czerwca 2015 r., sygn. akt SK 32/14, który wszedł w życie z dniem 1 lipca 2015 r. (Dz. U. poz. 932), za niezgodny z Konstytucją RP w zakresie, w jakim uprawniony, którego autorskie prawa majątkowe zostały naruszone, może żądać od osoby, która naruszyła te prawa, naprawienia wyrządzonej szkody poprzez zapłatę sumy pieniężnej w wysokości odpowiadającej – w przypadku gdy naruszenie jest zawinione – trzykrotności stosownego wynagrodzenia, które w chwili jego dochodzenia byłoby należne tytułem udzielenia przez uprawionego zgody na korzystanie z utworu.”)
4) wydanie uzyskanych poprzez dokonanie naruszenia korzyści.
Ponadto niezależnie od tego, czy skorzystaliśmy z któregokolwiek z wymienionych wyżej roszczeń możemy skorzystać z następujących uprawnień:
- jednokrotnego albo wielokrotnego ogłoszenia w prasie oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie lub podania do publicznej wiadomości części albo całości orzeczenia sądu wydanego w rozpatrywanej sprawie, w sposób i w zakresie określonym przez sąd (publikacja wspomnianej całości orzeczenia sądu, jako że nie zostało sprecyzowane czy chodzi o tezę wyroku z uzasadnieniem – które często jest bardzo obszerne – czy też bez uzasadnienia, może okazać się w praktyce bardzo kosztowna dla osoby, która dokonała naruszenia)
- zapłaty przez osobę, która naruszyła autorskie prawa majątkowe, odpowiedniej sumy pieniężnej, nie niższej niż dwukrotna wysokość uprawdopodobnionych korzyści odniesionych przez sprawcę z dokonanego naruszenia, na rzecz Funduszu Promocji Twórczości (art. 111), gdy naruszenie jest zawinione i zostało dokonane w ramach działalności gospodarczej wykonywanej w cudzym albo we własnym imieniu, choćby na cudzy rachunek.
Na sam koniec należałoby zwrócić uwagę, że fakt wykorzystania przez nas któregokolwiek z wyżej wymienionych środków ochrony autorskich praw majątkowych nie oznacza wyłączenia odpowiedzialności karnej na podstawie art. 115 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych.
Bibliografia:
- 1. Ustawa o prawie autorskim i prawach pokrewnych
- 2. Ustawa Kodeks cywilny
- 3. System Prawa Prywatnego, tom. 13, Prawo autorskie, pod red. Janusza Barty, 3. wydanie, 2013
autor : Wojciech Wizner
Najnowsze komentarze