Lekarz powinien mieć świadomość za jakie zachowanie grozi mu odpowiedzialność karna i jakie zagrożenie karą za dany czyn przewiduje ustawa. Świadomość swoich praw związanych z niewłaściwym działaniem czy zaniechaniem lekarza winien mieć również pacjent. Niniejszy artykuł stanowi jedynie przybliżenie bardzo rozbudowanego zagadnienia.
Specyfika procesu karnego przeciwko lekarzowi
Postępowania karne przeciwko lekarzom są w polskich realiach sprawami występującymi coraz częściej. Nie są to sprawy łatwe albowiem organy ścigania są zmuszone posiłkować się wiedzą specjalistyczną. Oznacza to, że niemal w każdym przypadku będzie musiał wypowiedzieć się biegły sądowy – tym biegłym będzie oczywiście lekarz. Niejednokrotnie w sprawach wypowiadają się zespoły biegłych. Procesy w takich sprawach nastręczają wyjątkowych trudności z przypisaniem skutku przestępnego i winy. Bez wiedzy specjalistycznej prokurator nie wniesie aktu oskarżenia a sąd nie wyda wyroku. Z uwagi na skomplikowany charakter, sprawy te mogą ciągnąć się latami.
Odpowiedzialność karna lekarza – podstawa prawna
Polski kodeks karny nie przewiduje osobnego przepisu, który stanowiłby wprost o odpowiedzialności karnej w związku z nieudanymi czynnościami medycznymi. Jedynymi przepisami przewidzianymi przez tą ustawę, związanymi z leczeniem są eksperyment medyczny i przeprowadzenie zabiegu medycznego bez zgody pacjenta. Eksperyment medyczny jest okolicznością wyłączającą bezprawność – kontratypem. Osoba działająca w ramach eksperymentu medycznego nie popełnia przestępstwa. Natomiast odpowiedzialność karna w związku zabiegiem leczniczym wykonanym bez zgody pacjenta będzie miała miejsce wtedy gdy zostanie połączona z naruszeniem czynności narządu ciała, rozstrojem zdrowia lub uszczerbkiem na zdrowiu. Nie będzie ona brana pod uwagę w razie konieczności natychmiastowej reakcji, podjętej w celu ratowania życia.
W polskim prawodawstwie brak jest szczegółowego uregulowania odnośnie zaniedbania lekarza czy błędu w sztuce lekarskiej. Powoduje to konieczność kwalifikowania czynów w oparciu o ogólne przepisy przeciwko życiu i zdrowiu. Większość czynów lekarza związanych z nieudanym zabiegiem medycznym czy tez wynikających z niewłaściwego leczenie aby tez jego zaniechania, w oparciu o które można dokonać kwalifikacji prawej cechuje nieumyślność.
Do katalogu przestępstw przeciwko życiu i zdrowiu w oparciu o które może zostać dokonana kwalifikacja prawna dotycząca niewłaściwych działań lekarzy są najczęściej: nieumyślne spowodowanie śmierci, narażenie na utratę życia lub zdrowia, nieudzielenie pomocy, spowodowanie uszczerbku na zdrowiu (art. 156 k.k. ciężki uszczerbek na zdrowiu i art. 157 k.k. średni i lekki uszczerbek na zdrowiu).
Praktyka zna też przypadki przestępstw wynikających z celowego bądź umyślnego działania: zabójstwo eutanatyczne, aborcja oraz ewentualnie następstwa nieudanej aborcji: śmierć kobiety ciężarnej jako następstwo ciąży, uszkodzenia prenatalne.
Najnowsze komentarze