W dniu 1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o terminach zapłaty w transakcjach handlowych, ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw z dnia 9 października 2015 r., Dz.U. 2015 poz. 1830, dalej jako „Nowelizacja”. Nowelizacja ta zmieniła system naliczania odsetek – ale jednocześnie wywołała kilka problemów, których ustawodawca nie przewidział.
Przed wejściem w życie nowelizacji, Rada Ministrów wydawała rozporządzenia, w których ustalała wysokość odsetek ustawowych (kapitałowych). Ta sama wielkość służyła również to wyliczania odsetek za opóźnienie, na podstawie dawnego brzmienia art. 481 k.c.
Na podstawie art. 2 pkt. 1 lit. a Nowelizacji wprowadzony został do art. 359 § 2 Kodeksu cywilnego (dalej: „k.c.”) ustawowy sposób obliczania odsetek kapitałowych (suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 3,5 punktów procentowych). Z kolei na podstawie art. 2 pkt. 2 lit. a Nowelizacji, do art. 481 § 2 k.c. wprowadzona została nowa wysokość odsetek za opóźnienie (suma stopy referencyjnej Narodowego Banku Polskiego i 5,5 punktów procentowych). Ustawodawca zerwał więc z dotychczasową zasadą, że wysokość odsetek za opóźnienie odpowiadała wysokości odsetek kapitałowych określonej w art. 359 § 2 k.c.
Wejście w życie Nowelizacji wywołało problem związany z zapadłymi już wyrokami. W starym stanie prawnym sądy wskazywały jedynie, że zasądzają wierzytelność z „odsetkami ustawowymi”. Z tego powodu pojawiają się spory, jak należy liczyć odsetki zasądzone w starszych wyrokach za okres od 1 stycznia 2016 r. – czy mają to być odsetki kapitałowe czy odsetki za opóźnienie. Kiedyś taka kwalifikacja nie miałaby znaczenia, ich stawka była taka sama – teraz odsetki kapitałowe wynoszą 5%, a za opóźnienie – 7%. W zależności od przyjętej interpretacji, można naliczać odsetki według jednej lub drugiej stawki, a mimo, że nowa regulacja obowiązuje od kilku miesięcy, nie utrwaliła się jednolita praktyka.
Dodatkowo, między innymi z powodu zmiany sposobu naliczania odsetek, praktycznie sparaliżowane zostało elektroniczne postępowanie upominawcze (EPU). Procedura EPU była dotychczas powszechnie wykorzystywana w prostych sprawach o zapłatę. Składając pozew w tym trybie, należy posłużyć się odpowiednim formularzem. W tym formularzu zaznaczyć można, że wnosi się o zasądzenie sumy wraz „z odsetkami ustawowymi” – nie ma jednak rozróżnienia na odsetki kapitałowe i za opóźnienie. Formularz jest więc nieaktualny i strony często wolą złożyć pozew w zwykłym trybie. Brak dostosowania formularza do zmiany sposobu naliczania odsetek przyczynił się do drastycznego spadku popularności EPU. Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje, że problem ten trwać może jeszcze kilka miesięcy.
Autor: Piotr Skołubowicz, aplikant adwokacki, Affre i Wspólnicy
Najnowsze komentarze