Posted By Kancelaria Adwokacko-Radcowska Kacprzak Kowalak sp. partnerska

W polskim systemie prawnym przewidziano bardzo dużo przypadków, w których kierowca może stracić uprawnienia do prowadzenia pojazdów. W ostatnich latach notuje się znaczne zaostrzenie polityki penalnej, która rozszerzyła zakres sytuacji pozwalających na zabranie prawa jazdy.

1. Sądowy zakaz prowadzenia pojazdów.

Najpopularniejsze przypadki utraty omawianych uprawnień wiążą się orzeczeniem zakazu prowadzenia pojazdu za przekroczenie przepisów prawnych. Sprawcy zabiera się prawo jazdy za popełnienie przestępstwa przeciw bezpieczeństwu drogowemu, jeżeli znajdował się w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego. Warto pamiętać, że przestępstwem przeciw bezpieczeństwu drogowemu jest nie tylko sama jazda po pijanemu czy pod wpływem innych środków.

Innymi występkami, za które grozi utrata uprawnień w podanych wyżej okolicznościach, są też sprowadzenie katastrofy w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym lub jej bezpośredniego niebezpieczeństwa i spowodowanie wypadku. W podanych sytuacjach zabiera się prawo jazdy również w przypadku ucieczki z miejsca zdarzenia. Innymi przestępstwami są dopuszczenie po pijanemu do ruchu niebezpiecznego pojazdu oraz zapewnianie po pijanemu bezpieczeństwa ruchu pojazdów mechanicznych. Jeżeli sprawca dopuścił się wspomnianych przestępstw „na trzeźwo”, to i tak grozi mu utrata uprawnień, jeśli sąd przyjmie, że prowadzenie pojazdu przez tę osobę zagraża bezpieczeństwu w komunikacji.

Można mieć zabrane prawo jazdy nie kierując pojazdem. Orzeczenie zakazu jest możliwe w stosunku do współsprawcy przestępstwa albo osoby uczestniczącej w ruchu, na przykład pieszego lub pasażera.

Zakaz prowadzenia pojazdów można orzec także za niektóre wykroczenia, to jest: jazda po użyciu alkoholu

i podobnie działającego środka, nieudzielenie pomocy ofierze wypadku przez jego uczestnika, niezachowanie należytej ostrożności i spowodowanie zagrożenia w ruchu drogowym, ignorowanie kontroli drogowej oraz jazda bez uprawnień (co nie oznacza utraty uprawnień, ale niemożność ich nabycia).

2. Cofnięcie oraz zatrzymanie prawa jazdy.

Prawo o ruchu drogowym przewiduje także możliwość zatrzymania przez Policję prawa jazdy. Zatrzymanie prawa jazdy może oznaczać tylko zawieszenie uprawnień do kierowania albo nawet jego utratę. Poza przypadkami opisanymi części I, może nastąpić to jeszcze z następujących powodów:

Dodatkowe restrykcje obejmują osoby po pierwszym zdanym egzaminie na prawo jazdy. Starosta może cofnąć im uprawnienia, o ile w ciągu roku przekroczą 20 punktów karnych. „Młodzi” kierowcy mogą też stracić uprawnienia, jeśli w okresie 2 lat od wydania im po raz pierwszy prawa jazdy popełnili przestępstwo przeciwko bezpieczeństwu w komunikacji (cofnięcie może nastąpić niezależnie od orzeczenia zakazu sądowego) lub  dowolne trzy wykroczenia spośród czynu tzw. zagrożenia bezpieczeństwa w ruchu, prowadzenia pojazdu w stanie po użyciu alkoholu lub podobnie działającego środka, niezachowania ostrożności na drodze wewnętrznej oraz przekroczenia dopuszczalnej prędkości o ponad 30 km/h.

Utrata uprawnień do kierowania pojazdami wcale nie musi wynikać z popełnienia przestępstwa czy wykroczenia. Cofnięcie prawa jazdy może nastąpić ze względu na stan zdrowia fizycznego i psychicznego.

Zatrzymanie prawa jazdy grozi również dłużnikom alimentacyjnym. O ile zobowiązany do łożenia alimentów uchyla się od obowiązku, to jest przez okres ostatnich 6 miesięcy świadczył pieniądze w kwocie niższej niż 50% od ustalonych alimentów, starosta może zatrzymać prawo jazdy.

autor: adwokat Damian Nowicki